Het is een duizelingwekkende gedachte: iedereen valt in maximaal zes stappen met iedere andere inwoner op deze planeet te verbinden. De theorie, six degrees of separation, is al een hele wetenschap geworden, de netwerkwetenschap. Ze onderzoekt hoe levende organismen zich, meer dan we denken, in netwerken organiseren. Door het succes van Facebook & co staan de theorieën weer volop in de schijnwerpers maar het grote publiek kent ze al langer. Six degrees of Kevin Bacon heeft ze al in de jaren negentig populair gemaakt. In dat spel kun je elke acteur via maximaal zes films aan Kevin Bacon linken. Het lukte me zelfs met Kathleen van K3 en ex-voetballer Paul Van Himst: beiden zijn ze amper drie stappen van de Amerikaanse acteur verwijderd.
Annamaria Talas maakte er een schitterende documentaire over, Connected: The Power of Six Degrees. Bij wijze van proef gaf ze een vrouw in een Keniaans dorpje de opdracht een pakje in maximaal zes stappen, via vrienden of familie, bij een haar onbekende Harvard-professor te krijgen. Het lukte. Mind-boggling.
Canvas zond de film onlangs uit en dat bracht het weer allemaal terug, het verband tussen De Rechtvaardige Rechters en Kevin Bacon. Ik was net mijn boek aan het schrijven, eind 2003, toen ik een internetversie van het spel tegenkwam. Ik herkende meteen iets. Een groot deel van de Rechters-theorieën lijkt op een gelijkaardige manier te werken. X kent Y en Y kent Z, en aangezien X de dader is moet Z er ook wel iets mee te maken hebben. Die X is dan steevast Arsène Goedertier, nog steeds de hoofdverdachte in ons verhaal. Er zijn tal van variaties mogelijk natuurlijk. En Z kan ook een adres zijn in plaats van een persoon, een locatie waar een plank van 1,5 bij 0,5 meter perfect in past. In 1984 kwam iemand op het idee om een standbeeld in Melle aan te duiden als bergplaats. Het beeld was opgericht in 1934, kort na de diefstal, Goedertier kwam daar regelmatig voorbij, dus het paneel kon niet anders dan daar zitten. De nationale pers rukte er massaal voor uit – als het over de Rechters gaat, dan kun je journalisten alles wijsmaken.
Voor veel bedenkers van Rechters-theorieën betekent een verband tussen X, Y en Z vaak het bewijs (of op zijn minst een sterk vermoeden) van betrokkenheid. Maar voor netwerkwetenschappers is dat soort verbanden nu net heel normaal. Ze komen overal voor in de natuur. Had u in de jaren dertig geleefd, dan was u in maximaal zes stappen met Arsène Goedertier te verbinden geweest. Al op uw zolder gekeken?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten