Met een majestueuze zwenking klimt een jumbojet boven het koninklijk paleis. Een schitterend uitzicht van hier, het hoogste punt van het park van Laken. Terwijl een jogger eindeloos rondjes rond het monument voor Leopold I loopt, zie ik Chris Noppe over het glooiende grasveld de heuvel op komen. We hebben hier afgesproken voor het uitzicht. Niet dat op het paleis, maar het scheelt niet veel. Toen Noppe het twee jaar geleden voor het eerst zag, beleefde hij de schok van zijn leven.
Chris Noppe, politieagent in de Antwerpse Diamantwijk, haalde in 2001 de krantenkoppen toen hij de gestolen Rechtvaardige Rechters in de koninklijke crypte in de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken situeerde, een steenworp hiervandaan. Op de landkaart had hij lijnen getrokken tussen de belangrijkste plaatsen van de Lam Gods-diefstal, vooral tussen de postkantoren in Gent, Brussel en Antwerpen waar de afpersingsbrieven waren afgestempeld: de lijnen sneden elkaar boven de crypte in Laken. Ten tijde van de diefstal, april 1934, was daar het graf in aanbouw van de koning die twee maanden voordien was omgekomen: Albert I.
Hoofdverdachte Arsène Goedertier was een psychopaat, dachten sommige speurders destijds al. Ook Noppe ziet in de Wetterse wisselagent een megalomane fantast wiens enorme bewondering voor Albert I uit de hand is gelopen. Had Goedertier het paneel bij zijn held verborgen? En had hij een code achtergelaten, misschien om zelf het raadsel te kunnen ophelderen en bewondering te oogsten, net zoals Arsène Lupin, zijn andere grote voorbeeld.Noppes boek oogstte scepsis. Maar hij kreeg ook hulp. In 2004 wees een Antwerpse bedrijfsleider hem op de initialen van de afpersingsbrieven, D.U.A.: vervang de letters door cijfers en je krijgt 4.21.1. "Hij schreef het op als 4°21'1'': landscoördinaten. Natuurlijk! Dat ik daar niet eerder aan gedacht had!" Ze namen er meteen een kaart bij en zagen dat de D.U.A.-lijn dwars door Brussel liep, dwars door Laken zelfs, op amper een centimeter van de crypte, nauwelijks een paar honderd meter.
"Toen heb ik mijn onderzoek uitgebreid. Ik heb alles onderzocht in een straal van een paar kilometer rond de crypte. Tot ik hier in het park kwam en dit uitzicht zag, ongeveer op de D.U.A.-lijn. Ik begreep plots dat Goedertier met die lijn op de gelijkenissen heeft willen wijzen tussen het Lam Gods en het park van Laken.
"Alles is hier aanwezig. Op het middenpaneel zie je een fontein, een vijver, een kerktoren, en aan de horizon een stad, Jeruzalem. Hier ook: daar beneden aan de rand van het park de Sint-Annafontein, daarachter de vijver, de toren van de kerk van Laken, en aan de horizon Brussel. Het lam in het midden van het paneel, dat konden de schapen zijn die hier toen in het park rondliepen. En je hebt hier dezelfde soort glooiingen, dezelfde soort begroeiing.
"Bij Van Eyck loopt de centrale as op het middenpaneel van de fontein beneden naar de zon boven, door de vijver, met een kerktoren een klein beetje links van de as. Ik stond hier die eerste keer toen het precies middag was en alles klopte: ik keek richting Brussel, precies naar het zuiden, en de meridiaan liep dwars door de fontein, de vijver en de zon, met de kerk van Laken een beetje links van die meridiaan. Zo sterk dat je er op den duur zelf zou in gaan geloven. (lacht)
"Ik zeg dus niet dat Van Eyck het park van Laken heeft geschilderd maar in de ogen van Goedertier had Van Eyck zijn schildersezel hier opgesteld. Als katholiek en voormalig koster moet hij deze plaats gekend hebben. Vroeger was de Sint-Annafontein het belangrijkste bedevaartsoord in deze contreien. En op een paar kilometer van hier, in de Middaglijnstraat in Sint-Joost-ten-Node, kwam hij met zijn zoontje naar een oogarts, omdat die aan een oogkwaal leed. Het water van deze Sint-Annafontein was onder meer goed tegen oogkwalen, zei men toen."Goedertier wist dat Van Eyck zich op de Apocalyps had gebaseerd. Dat Bijbelboek beschrijft het einde van de wereld en terugkeer van Jezus Christus die de wereld redt. Goedertier moet geloofd hebben dat de Apocalyps de Eerste Wereldoorlog was. En Albert I heeft ons toen gered. Als Jezus terugkomt in mensengedaante kan dit volgens Goedertier in de gedaante van koning Albert I zijn gebeurd."
Ook alle elementen op de vier zijpanelen van het Lam Gods kon Goedertier hier terugvinden, zegt Noppe. "Achter De Rechtvaardige Rechters zelf zie je bijvoorbeeld een steile bergflank met daarboven een toren: achter ons ligt de Kattenberg, eveneens steil, en in het verlengde daarvan het Monument van de Dynastie, dat op die toren lijkt."
Chris Noppe wist ook dat D.U.A. op een bepaald moment de initialen A.N.S. wilde gebruiken. Een breedtegraad? 1°14'19"? "Laken ligt op 50 graden noorderbreedte. Met de initialen kom je er dus niet, het alfabet telt maar 26 letters. Dus heb ik eerst de cijfers van D.U.A. en A.N.S. bij elkaar opgeteld, dan kreeg je (0)5.35.20, ook dan kom je er niet. Behalve als je getallen omdraait, dan krijg je 50°53'02". Die breedtegraad loopt wel door Laken. D.U.A. en A.N.S. kruisen elkaar tussen de kerk van Laken en Sint-Annafontein. Wat vinden we bij Van Eyck tussen de fontein en de kerk: het lam zelf."
Vandaag ligt dat snijpunt midden in een woonwijk maar in 1934 was dat een braakliggend terrein. Het enige wat hier Noppes aandacht trok was een oude eik tussen de Tuinbouwersstraat en De Vrièrestraat. "Eik: Van Eyck? De eik was een belangrijk Keltisch symbool, even belangrijk als het lam in de christelijke symboliek. Misschien ligt daar wel iets begraven. Twee codes en twee bergplaatsen dus, net zoals bij Arsène Lupin: op de eerste plaats vonden ze een code voor de tweede plaats. De vraag is dus: wat ligt er begraven onder de eik en wat in het graf? Maar het belangrijkste voor mij is dat de gelijkenis tussen het Lam Gods en het Park van Laken aanvaard wordt en dat de autoriteiten vandaar voortzoeken. Er zijn zoveel indirecte bewijzen dat het kan geen toeval meer kan zijn."DUA
(gepubliceerd in De Morgen, 25 augustus 2007)
